گودبرداری يكي از كارهای پيچيده و خطرناك مهندسی به شمار مي رود كه به منظور حفظ جان انسان های داخل و خارج از گود، ساختمان های مجاور و فراهم آوردن شرايط ايمن و مطمئن جهت انجام كار مي بايستی ديواره های آن بوسيله سازه های نگهبان مهاربندی و پايدارسازی شود.

گودبرداری به چه دلایلی انجام میشود :

*به سطح خاک بکر، سفت و محکم

*پایین تر آوردن مرکز ثقل سازه و در نتیجه پایداری بیشتر آن در برابر عوامل طبیعی

*قرار دادن فونداسیون در محلی امن و به دور از سیل و یخبندان

*با توجه قوانین شهرداری، ارتفاع سازه از سطح زمین محدودیت دارد، لذا برای احداث طبقات بیشتر و تامین پارکینگ و انباری گودبرداری انجام می شود تا در طبقات زیر زمین موارد مذکور را تامین کنند

گودبرداري يكي از فعاليتهای عمرانی است كه به منظورهای مختلف مثل تخريب و گودبرداري يك ساختمان فرسوده براي ساخت مجدد، رسيدن به تراز بكر، حفاظت فوندانسيون ها در برابر يخبندان، احداث كانالها، مخازن زير زميني و احداث پاركينگ انجام ميشود. گودبرداری به هر گونه حفاری و خاكبرداری در تراز پايين تر از سطح طبيعی زمين يا در تراز پايين تر از زير پي ساختمان مجاور اطلاق مي شود.

سازه نگهبان

سازه نگهبان موقت، سازه درون خاكی است كه برای جلوگیری از ریزش دیواره‌های گود‌، ممانعت از رانش خاك و ایجاد ایستادگی و پایداری لازم از مقابل هر گونه حركت افقی دیواره‌های گود و مهار این گونه حركات قبل از اقدام به هر گونه عملیات ساختمانی احداث می‌شود. سازه نگهبان از یك طرف با خاك و مسائل گوناگون خاك مرتبط است كه باید شناخت جامع و كافی نسبت به آن كسب كرد و به مشكلات و خصوصیات آن اشراف كامل داشت و از طرف دیگر سازه‌ای است كه باید بر اساس اصول شناخته شده مهندسی طراحی و ساخته شود تا قادر باشد با توانمندی‌، پایداری و ایستادگی لازم‌، هر گونه رانش و ریزش و حركات افقی خاك را مهار كند‌. به طور كلی خاك‌ها دارای سه پارامتر عمده مقاومتی، چسبندگی‌، زاویه اصطكاك داخلی، و وزن مخصوص هستند.

روش پایدارسازی گود و سازه های نگهبان

انواع روش ها:

۱٫جداره‌های مهاربندی شده توسط المان‌های افقی و مایل

۲٫جداره‌های مهاربندی شده توسط المان‌های كششی

۳٫جداره‌های مهاربندی شده توسط سپر كوبی

۴٫جداره‌های مهاربندی شده توسط شمع‌های درجا 

۵٫جداره‌‌های مهار بندی شده توسط دیوار دیافراگمی

۶٫جداره‌های مهاربندی شده توسط نیلینگ

۷٫جداره‌های مهاربندی شده توسط انكراژ 

۸٫جداره‌های مهاربندی شده توسط دوخت به پشت – پین گذاری 

۹٫جداره‌های مهاربندی شده توسط میكروپایل

۱۰٫جداره‌های مهاربندی شده توسط خرپا

۱۱٫شیبدار كردن

:معرفی کوتاه برخی از سازه هاي نگهبان

سازه نگهبان خرپایی:

 معمولا برای گودهای تا ۱۰ متر بهترین انتخاب است.نکات مهم در اجرای سازه نگهبان خاکبرداری و تکمیل المان ها به صورت مرحله ای و پر کردن پشت سازه نگهبان با مصالح مناسب و اتصال کامل آن به سازه مجاور است.

سازه  نگهبان متقابل(دو طرفه):

برای زمین های با عرض کم و طول زیاد که گودهای نیمه عمیق در آن اجرا می شود گزینه مناسبی است.زیرا المان های سازه خرپایی در همچین پروژه ای دست و پا گیر بوده وادامه عملیات به خصوص اجرایفونداسیون را با مشکل مواجه می سازد.اجرای مرحله ای گود برداری نیز در این شیوه باید رعایت شود.

نیلینگ:

برای پروژه های بزرگ با عمق زیاد گزینه مناسب است. البته در صورتی که خاک محل پروژه نامناسب باشد یا چسبندگی نداشته باشد می بایست از روش های جانبی برای تثبیت خاک مثل اجرای شمع در دیواره گود و تزریق بتن بهره برد. یکی از نکات مهم در اجرای نیلینگ اجرای زهکشی و خارج نمودن آب های سطحی و زیر زمینی از سایت پروژه است.

در صورت عدم وجود سربار در گودبرداری های با عمق متوسط در صورتی که خاک استحکام کافی داشته باشد با صلاحدید ناظر و سازمان نظام مهندسی می توان به شانه خاکی و اجرای پله ای گودبرداری به عنوان سازه نگهبان اکتفا نمود.
سرعت اجرا در این مرحله بسیار مهم است . تمام تلاشتان را انجام دهید تا به سرعت از این مرحله عبورکنید. با اجرای فونداسیون ، ستون ها، اسکلت و سقف های اول تقریبا تمام خطرات گودبردرای رفع خواهد شد. با توجه به وجود مشکلات اجرایی و اهمال کاری همیشگی مالکین و سازندگان در هزینه کردن برای ایمنی این نوع سازه نگهبان ، به عهده مهندس است که باید با تجربه خود تصمیم بگیرد.

تنظیم و گرداوری:فاطمه پهلوان زاده