چاه ارت چیست؟
چاه ارت چاله ای است که بصورت عمقی در زمین حفر کرده تا جایی که به رطوبت نسبی خاک رسیده و در داخل آن از صفحه مسی که توسط سیم مسی به صفحه جوش خورده استفاده کرده و صفحه را بصورت عمودی ( به جهت بیشترین سطح تماس با خاک ) در چاه ارت قرار داده و اطراف صفحه از مواد کاهنده و یا بنتونیت پوشانده و سیم مسی را به بیرون چاه ارت کشیده و به تابلو تست باکس برده و از آن جا به کلیه دستگاههای الکتریکی متصل می نمائیم.
در ابتدا ما باید یک مدار الکتریکی تولید کنیم که دارای پتانسیل صفر باشد. یا به عبارت دیگر مدار الکتریکی که مقاومت بسیار پایین و کوچکی داشته باشد.
یکی از روشهای تولید چنین مدار الکتریکی استفاده از چاه ارت می باشد.
سیستم ارت چیست؟
قبل از توضیح واژه چاه ارت باید به کلمه ارت پرداخت ،کلمه ارت (Earth)در علم مهندسی یعنی اتصال بدنه دستگاه الکتریکی به زمین می باشد، به عبارت دیگر به منظور حفاظت افراد و دستگاهها، در برابر اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه تجهیزات الکتریکی که باعث صدمه دیدن دستگاهها و افراد می شود، همچنین ولتاژهای بسیار زیاد و خطرناک ناشی از برخورد صاعقه با ساختمانها، باید به وسیله تجهیزاتی مستقیما در زمین خنثی شوند. به همین منظور استفاده از چاه ارت و سیستم ارت (Earth) لازم و ضروری است.
اجرای چاه ارت استاندارد:
- یک حلقه چاه به عمق حداقل ۴ مترو یا بیشتر تا رسیدن به رطوبت طبیعی زمین و با در نظر گرفتن فصول خشک سال حفر می گردد. (مثلا بهترین زمان برای تشخیص رطوبت خاک در فصل تابستان می باشد)
- دهنه چاه ارت حدودا ۷۰ تا ۷۵ سانتیمتر باشد توجه داشته باشید دهنه چاه ارت هر چه بزرگتر باشد میزان استفاده از بنتونیت و یا مواد کاهنده بیشتر خواهد شد.
- برای هر چاه ارت بسته به نوع صفحه مورد استفاده میزان مواد کاهنده یا بنتونیت متفاوت می باشد به عنوان مثال اگر صفحه مسی شما ۳*۶۶۰*۶۶۰ میلیمتر باشد حتما نیاز به ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلو مواد کاهنده و یا بنتونیت دارید و اگر صفحه مسی شما ۳*۵۰۰*۵۰۰ میلیمتر باشد حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم نیاز به مواد کاهنده و یا بنتونیت دارید. البته مقدار استفاده از مواد بسته به شرکتهای تولید کننده نیز دارد به عنوان مثال بنتونیت با جذب رطوبت ۹۰۰ و مش ۱۰۰ بعد از افزودن آب کاملا حجیم شده و به تعداد کیسه کمتری برای اجرای چاه ارت نیاز است توصیه می شود دستور ترکیب مقدار استفاده آب به مواد کاهنده و بنتونیت رو از شرکتهای تولید کننده این مواد خواستار باشید.
- کیسه های مواد کاهنده یا بنتونیت را باز کرده در بیرون چاه ارت و یا داخل بشکه بزرگ با آب مطابق دستورالعمل سازنده مواد ترکیب کنید. اگر فشار آب محل اجرای چاه ارت زیاد باشد می توانید همزمان که کیسه ها را پاره میکنید یک به یک در بیرون چاه ارت با آب ترکیب کنید و داخل چاه ارت بریزید.
- ابتدا ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر کف چاه ارت را با مواد کاهنده و یا بنتونیت پر کرده، سپس آماده قرار دادن صفحه مسی در داخل چاه ارت باشید.
- حداقل سیم مسی برای اجرای چاه ارت 35 میلیمتر مربع می باشد ، توجه کنید به هیچ عنوان از کابل ارت در داخل چاه ارت استفاده نکنید.
- اتصال سیم مسی هوایی نمره حداقل ۳۵ میلیمتر مربع به صفحه باید جوش آرگون و یا جوش کدولد (اگزوترمیک) باشد حتما توجه داشته باشید از بست و یاکلمپ و یا پیچ و مهره برای بستن سیم به صفحه استفاده نشود.
- صفحه مسی را بصورت عمودی داخل چاه ارت قرار دهید.
- بنتونیت یا مواد کاهنده آماده شده را داخل چاه ارت ریخته بصورتی که صفحه داخل مواد محو گردد.
- لوله پلیکا نمره ۶ یا ۸ را داخل چاه ارت قرار داده و می توانید داخل آن را از سنگ ریزه پر کنید، می توانید انتهای لوله را بسته و به فواصل ۲۰ سانتی تا بالای لوله سوراخهایی دو طرف لوله ایجاد کنید. این لوله شارژ آب است که بصورت دوره ای هر ماه مقداری آب داخل لوله ریخته و کمک میکنید به رطوبت داخل چاه ارت در فصول خشک سال.
- روی مواد کاهنده یا بنتونیت دو یا سه فرغون ماسه یا خاک نرم پر کنید.
- الباقی چاه ارت را با خاک خود چاه ارت طوری که سنگ و نخاله های بزرگ را جدا کرده و یا خاک چاه ارت را سرند کرده و به داخل چاه ارت بریزید.
- بالای چاه ارت از حوضچه ارت استفاده کنید، و یا می توانید از جعبه تست باکس چاه ارت در نزدیک چاه ارت و برروی دیوار استفاده نمائید. این انشعاب جهت تست دوره ای چاه ارت مورد استفاده قرار می گیرد.
- جهت اتصالات داخل تابلو تست باکس و یا حوضچه ارت از کابلشو استفاده شود و به تسمه مسی داخل تابلو تست باکس با پیچ و مهره استیل متصل گردد.
- جهت همبندی (هم پتانسیل سازی) قسمتهای فلزی ساختمان نظیر ستونها و لوله های فلزی، پایه های فلزی، بدنه تابلوها و دستگاه های الکتریکی از سیم مسیو یا کابل ارت استفاده کرده و این اتصالات را به چاه ارت با کابلشو متصل می کنیم.
- مرحله آخر اجرای چاه ارت تست مقاومت کلی سیستم ارتینگ ما می باشد. دستگاهی که فقط و فقط میتواند میزان مقاومت چاه ارت را بسنجد دستگاه ارت تستر(ارت سنج) می باشد. خارج از روشهای اندازه گیری که در این مبحث نمی گنجد، مقاومت سنجیده شد با در نظر گرفتن کلیه همبندیها و چاه ارت باید زیر دو اهم بدست بیاید. در غیر این صورت باید چاه ارت دیگری احداث نمود و به سیستم پارالل کرد.
تنظیم و گرداوری : فاطمه پهلوان زاده